මියගිය කඳවින්න සහෝදරයා අපට යොමුකළ ඔහුගේ අවසන් දේශපාලන ලිපිය ඔහුට ගෞරයවයක් වශයෙන් මෙසේ පළකරමු

                                                     ප‍්‍රවේශය
2013 ජනවාරි මාසයේ සිට ගෙන ආ සංවාදයක නිමැවුම ප‍්‍රකාශනයක් වශයෙන් ඉදිරිපත් කරන්නේ ඉදිරි සාකච්ඡාවන් සාර්ථක කර ගැනීම සඳහා කෙටුම් පතක් වශයෙනි.  අප වැනි සමාජ හා දේශපාලන ක‍්‍රියාකාරින් තවත් බොහෝ දෙනා සමග මේ සංවාදය කළ යුතුය.  එය අවසාන නිමැවුමක් බවට පත් කළ හැක්කේ පුළුල් සංවාදයකට විවෘත කළහොත් පමණි.  මෙයට සහභාගි වී ඇත්තේ 15 දෙනෙකු තරම් ස්වල්ප වූ පිරිසකි.  අප පළමුවෙන් උත්සාහ ගත්තේ ලංකාවේ සමාජ දේශපාලන ක‍්‍රියාකාරින්ට අභිමුඛවන සමාජ ආර්ථික හා දේශපාලන අභියෝග මතුකරන සංදර්භය කුමක්ද කියා වටහා ගැනීමටය’  ගත යුතු මග තීරණය කළ හැක්කේ එවැනි ප‍්‍රවේශයකින් යැයි අපි විශ්වාස කළෙමු.
අප ඉදිරියේ එක් සමාජ ආර්ථික දේශපාලන ක‍්‍රමයක් අහෝසි කරමින් නව එකක් බිහිකරමින් පවතින බව මේ සංවාදයේදී පෙනී ගියේය. දවසේ ප‍්‍රවෘත්ති වශයෙන් කඩා වදින බොහෝ දේ මෙන්ම පැරණි අළුත් විචාරාත්මක ලිපි ලේඛනද අපේ අවධානයට යොමු විය. 
                                      ලෝක තත්ත්වය
‘`ලෝකය අවබෝධකර ගත යුත්තේ නිමවා අවසන් කළ ද්‍රව්‍යයන්ගේ සංකීර්ණයක් ලෙස නොව” අපගේ සිත් තුළ වන ද්‍රව්‍ය ප‍්‍රතිරූපක” එනම් සංකල්ප තරම්ම ස්ථායී ද්‍රව්‍ය ඇතුළත් කොටගත් සේ පෙනෙන” ඇති වීමේ හා නැතිවීමේ නොනවතින වෙනස් වීමක් මගින් යන ක‍්‍රියාදාම සංකීර්ණයක් ලෙසටය’`` එංගල්ස් ’
වංචා දූෂණ හා අපරාධ සාමාන්‍ය කරණය වෙමින් තිබේ.  සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයේ ප‍්‍රශ්නයක් විසඳා ගැනීමටත් ජනතාවට රාජ්‍ය සමග ගැටෙන්නට හා ජීවිත පූජා කරන්නට සිදුව තිබේ.  රාජ්‍ය විසින් කරනු ලබන  ඕනෑම අපරාධයක්, එපමණක් නොව ඔවුන්ගේ හිතැතියන් කරනු ලබන  ඕනෑම අපරාධයක් සාධාරණී කර ගැනීමට හෝ යටපත් කිරීමට මැලි වීමක් පෙනෙන්නට නැත’ නීතියේ පාලනය අහෝසි කර තිබේ. සිවිල් සමාජය මෙන්ම බුද්ධිමතුන්ද හිරි වැටීමකට ලක්කර තිබේ’  ගෘහ ප‍්‍රචණ්ඩත්වය දෝරෙ ගලා යයි.  පාර්ලිමේන්තුව හා අනෙකුත් නියෝජිත ආයතන,  දේශපාලන පක්ෂ,මාධ්‍ය ඔවුන්ට පැවරී ඇති වගකීමෙන් පිට මංවී ක‍්‍රමය ආරක්ෂා කරන ආයතන බවට පත් වී හෝ කර /නැත්නම් දුර්වල වී හෝ දුර්වල කර තිබේ.  මානව වර්ගයාටම අහිතකර ගැටළු නිෂ්පාදනය කරනු ලබන ලෝකයක් නිර්මාණය වෙමින් පවතින විට එවැනි තත්ත්වයක් බිහි කරන කොන් දේසි මොනවාදැයි සොයා බැලීම අත්‍යාවශ්‍ය වේ.
70 දශකයෙන් පසු ලංකාවේ තත්ත්වය වගේම ලෝකයේ තත්ත්වයත් වෙනස් වූයේය.  ඒ නිසා ලංකාවේ වෙනස්වීම් ලෝක තත්ත්වයේම ප‍්‍රකාශනයකි.  එහිදී සමාජවාදී රාජ්‍ය පද්ධතියද ඉන් මිදුනේ නැත.  මාක්ස් පූර්ව නිගමනයක ආකාරයෙන් ‘ ජාතිකත්වය හා රාජ්‍යය එකම පදනමක් මත පිහිටුවයි. ‘ජාතීන’යනු සමාජ සංවර්ධනයේ ධනපති යුගයේ අනිවාර්ය ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් නිගමනය කරයි.  එසේ වුවත් ධනපති ක‍්‍රමයේ නිෂ්පාදනය විසින් ජාතික සීමාවන් අහෝසිකර,  ජාතික හුදකලා භාවයන් අහෝසිකර,  ජාතික විරුද්ධතාවයන් අහෝසිකර, පංති විරුද්ධතාවයන් ආදේශනය කරන බව පෙන්වා දී ඇත.  අද අපි එම මාක්ස්ගේ එම පූර්ව නිගමන අවදියේ ජීවත් වන්නෙමු.
අද වන විට සමාජවාදයේ අවලංගු වීමක් හා ධනවාදයේ ස්ථිරවීමක් හැටියට පෙනී ගිය යුගය වෙනුවට,  අධිරාජ්‍යවාදයේ නව අවධියක්,  ලිබරල් අවධියක්, නව ලිබරල් අවධියක්,  ගෝලීය ක‍්‍රමයක් වශයෙන් තත්ත්වයන් වෙස් ආකාරයකින් අවබෝධ කර ගැනීමට ගන්නා උත්සාහයක් පෙනේ.  මාක්ස් පෙන්වා දුන් පරිදි ධනවාදය ගොඩ නැගූ ජාතිකත්වය,  හා ජාතික රාජ්‍ය” ධනවාදය විසින්ම බිඳ දමන වකවානුවක,  දේශපාලන හා සමාජ ක‍්‍රියාකාරිත්වය අපට උරුමකර තිබේ.  මෙහිදී අපගේ වගකීම වන්නේ විනාශ වෙමින් යන දේ ආරක්ෂා කිරීම නොව ගොඩ නැගෙමින් යන දේ තේරුම් ගැනීම හා එහි දිසානතිය මානව වර්ගයාගේ යහපත වෙනුවෙන් වෙනස් කිරිමය. 
ලෝක තත්ත්වයන් නිරික්ෂණයේදී පෙනී ගියේ අවුරුදු තුන් සීයක පමණ කාලයක් ධනවාදය ගොඩ නැගූ හා ආරක්ෂා කළ ජාතික රාජ්‍යය හා දේශපාලනය අහෝසි කරමින් පවතින බවයි . ධනවාදී ක‍්‍රමයෙන් ජනිත කළ නිෂ්පාදනය,  ප‍්‍රාග්ධනය,  වෙළඳපොළ,  රාජ්‍ය හා සමාජය ධනවාදය විසින්ම විනාශ කරමින් සිටින බවය.  තෝරාගත් භූමිභාගයක සිදු කළ නිෂ්පාදනය” රැස් කළ ප‍්‍රාග්ධනය,  වෙළඳ පොළ,  සිමාවන් රහිත භූමියක නිෂ්පාදන ක‍්‍රමයක් බවට හරවා තිබේ.  විද්‍යාව හා තාක්ෂණය යෙදවීම මගින් වඩ වඩාත් නිෂ්පාදන සමාජ නිෂ්පාදන බවට හරවමින් තිබේ.  විවිධ ජාතික රාජ්‍යවල තෝරාගත් සමාජ කණ්ඩායමක් අතේ පැවති ප‍්‍රාග්ධනය ඒකරාශි කර ගනිමින් ගෝලීය ප‍්‍රාග්ධනයක් බවට පත් කරමින් තිබේ.  එපමණක් නොව ප‍්‍රාග්ධනය රැස්කරන බලවේගය විසින් ප‍්‍රාග්ධනය නිපදවූ - අතිරික්ත වටිනාකම් නිපදවූ කම්කරු පංතිය නිෂ්පාදනයෙන් ඉවත් කරමින් තිබේ. එය ප‍්‍රාග්ධනය නිපදවීමේ මාර්ගය අහෝසි කිරිමකි. ඒවගේම නොකා නොබී ධනපති ව්‍යාපාරිකයන් බවට පත් වූ බොහෝ දෙනෙක් එම ව්‍යවසායකත්ව අයිතියෙන් ඉවත් කරමින් තිබේ.  වෙළඳ පොළ සෑම නිවසකම මැද සාලයක් දක්වා ප‍්‍රසාරණය කරමින් තිබේ.  වෙළඳ පොළ ප‍්‍රාසාරණය කරන කර්මාන්තයන් ලෝකය පුරා ව්‍යාප්ත කර තිබේ.  අද නිපදවන භාණ්ඩයක් සති කීපයක් ඇතුලත පුද්ගලයාට අත්‍යවශ්‍යම භාණ්ඩයක් බවට පත් කරන හා එයම සති කීපයකින් වෙළඳ පොළින් එළියට ඇද දමන නවීකරණය කළ නිෂ්පාදන එකතු කරන කර්මාන්ත බිහිකර තිබේ.  එයින් කලින් නිෂ්පාදකයා අසීරුවට ලක්වේ.  ලෝකයේ එක් කෙළවරක සිට අනෙක් කෙළවරේ කෙරෙන නිෂ්පාදනයක් ආයතනයක් පාලනය කරන්නට පුළුවන.  නොනිදන කර්මාන්ත හා කළමනාකාරිත්වයන් ලොව පුරා ව්‍යාප්ත කර තිබේ. ශ‍්‍රම ගලායාම ප‍්‍රාග්ධනය” ගලායාම වගේම සිදුවේ. ශ‍්‍රමය නීතියානුකූලවත් නැතුවත් ලෝකය පුරා ගලා යමින් පවතී.  මෙම ලෝක වෙනස්වීම සිදුවන්නේ තාක්ෂණයේ හා විද්‍යාවේ වේගවත් වර්ධනය නිෂ්පාදනයට සම්බන්ධවීමත් සමගය.  මෙය ධනවාදයේ ගෝලීය කරණය වශයෙන් හැඳීන්වීමට හැකි වුවත් එය ධනවාදයේම විනාශය ඇති කරන බැවින් එම නිර්වචනය කොතරම්දුරට ගැලපේදැයි කිව නොහැකිය.
ජාතික වශයෙන් ගත්තත් ලෝක මට්ටමින් ගත්තත් අගය කළ යුතු පැති නැතුවා නොවේ.  පළමු වැන්න මුළු පෘථිවි ගෝලයම සම්බන්ධ කරගත් නිෂ්පාදන ක‍්‍රමයක් බිහිවීමය.  තාක්ෂණය හා විද්‍යාව නිෂ්පාදනයේ සමාජයීය වටිනාකම ඉහළ නැංවීමය.  දෙවැන්න ලෝකයේ හුදකලා සමාජ සම්බන්ධතා අහෝසිකර දැමීමය’ බර්ලින් තාප්පය පෙරලීමෙන් සිදුවූයේ එයයි’ තුන්වැන්න තාක්ෂණය හා විද්‍යාව ලෝපුරා ව්‍යාප්ත නොකර මෙම ක‍්‍රමය ඉදිරියට ගෙන යාමට නොහැකි වීමය’ .  අද ලෝකය දෙස නොව තනි රටක් දෙස බැලූවත් ජන සංඛ්‍යාවෙන් විශාල කොටසක් සක‍්‍රීයත්වයට පත් කර ඇති බව පෙනේ. අනෙක් පැත්තෙන් ලෝකයේ හරි අඩක් අන්ත දිළිª භාවයට” මන්ද පෝෂණයට රෝග බියට හා පීඩනයට පත් කර තිබේ.  එය හොඳ දෙයක් නොවේ.  බලය හා ධනය සංකේන්ද්‍රණය කර ගැනීමේ විරුද්ධ පැත්ත ඒකය.
රාජ්‍ය භූමිකාව ඉතාම පටු තැනකට ඇද දමමින් පවතින අතර රාජ්‍ය හා සමාජය අතර ගැටුම් උග‍්‍රවෙමින් පවතී.  එනිසා පාලකයන් බලය සංකේන්ද්‍රය කර ගන්නා තැනට තල්ලූකර තිබේ.  එයින් පෙනී යන්නේ ධනවාදයේම ආරක්ෂාවට පැවති ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය හා ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආයතන අහෝසි කරමින් පවතින බවය.  මෙය එක රටක නොව ලෝකය පුරාම වැඩෙමින් පවතින ප‍්‍රවනතාවක් වී තිබේ.  මීට ප‍්‍රති විරුද්ධව අනෙක් අතට ලෝක සමාජ සබඳතාව ඉතිහාසයේ නොවූ විරූ තැනකට ළංකර තිබේ.  ලෝකයේ කොතනක වුවත් සිදුවන සිදුවීමක් තත්ත්පර කීපයකින් ලෝකයම දැන ගන්නා අතර ලෝක ජනතාව එක පෙළකට පෙළ ගස්වනු පෙනේ. එවැනි පාලකයන් ලෝක ජනතාවගේ විරෝධයට ලක්වේ.
මේ ක‍්‍රමයට යටත් වූ සෑම රාජ්‍යයකටම බලය සංකේන්ද්‍රණය කර ගැනීමට බලකර ඇති අතර ඒ ප‍්‍රමාණයට ධනය සංකේන්ද්‍රණය කරවා ගත හැකිය’ බලයට කෑදර නායකයන්ට හා ධනයට කෑදර අසංවර සමාජයට තාවකාලික උත්තේජනයක් මෙයින් අත්කර දෙනු ලැබේ. එහෙත් එය දිගු කාලයේදී ඔවුන්ටම විනාශය ගෙන එනු මෑත ඉතිහාසය වඩාත් නිවැරදිව ඔප්පු කරමින් තිබේ. ලංකාවේ වුවත් සිවිල් යුද්ධයෙන් ජනතාව අපේක්ෂා කළ කිසිවක් අත්වන බවක් නොපෙනෙන අතර ජනතවා තැනින් තැන සිවිල් යුද්ධයකට යළිත් අවතීර්ණ කරමින් තිබෙන හැටි පෙනේ. බලය තුලනය කර ගැනීමට තිබුණ සෑම ආයතනයක්ම බලය සංකේන්ද්‍රය කර ගන්නා ක‍්‍රියාවලියේදී පොඩිපට්ටම් කළ අතර එහි විපාකයක් වශයෙන් පාලනය කළ නොහැකි ජනතා නැගිටීම් ඉස්මතු වේ. 
මාක්ස් ධනවාදයේ අවධි 3 ක් පෙන්වාදී තිබේ.                                                                                               1. සරළ සහයෝගීතාව                                                                                                                           2.ශ‍්‍රම විභජනය හා භාණ්ඩ තැනීමේ කර්මාන්තය    
3.යන්ත‍්‍ර සූත‍්‍ර හා මහා පරිමානකර්මාන්තය                                                                                                      4.   මාක්ස් සිව්වන අවධිය ගැනත් වඩා ජනප‍්‍රිය නොවූ ‘`මහල්තලය’ ( grundisse)  නම් ග‍්‍රන්ථයේ විස්තර කර තිබේ. ‘ විෂය ගත ශ‍්‍රමය සඳහා ජීවමාන ශ‍්‍රමය හුවමාරු කිරීම - එනම් ප‍්‍රාග්ධනය සහ වැටුප් ශ‍්‍රමය අතර පරස්පර විරෝධතාවේ රූපයෙන් සමාජ ශ‍්‍රමය පිහිටුවීම යනු  වටිනාකම් සම්බන්ධතාවයේද වටිනාකම මත වාරුවන නිෂ්පාදනයේ ද අවසාන වර්ධනයයි’’  ඨරමබාරසිිැ   කියා විස්තර කර තිබේ. අපට පෙනෙන හැටියට මේ අප ඉදිරියේ දිග හැරෙන්නේ මාක්ස් පෙන්වා දුන් ඒ අවසාන යුගයයි.                                          

                                 ලංකාවේ තත්ත්වය
‘නියම නිෂ්පාදකයන් අසන්තකත්වයට පත් කිරිම ඉටු කෙරෙන්නේ දයානුකම්පාවිරහිත විනාශයක් මගින් හා ඉතාමත් අපකීර්තිමත්  ර්‍ණඉතාමත් අධම”ඉතාමත් පහත්” හා ඉතාමත් නීච නින්දිත රුචිකත්වයන්ගේ උත්තේජනය යටතේය. ’ ප‍්‍රාග්ධනය
මෙම ගොලීය ධනවාදයේ විනාශකාරී වර්ධනය අපවැනි රටවලට බලපාන්නේ කෙසේද යන්නත් සලකා බැලීම මෙම සංවාදයේදි සිදුවිය.  ලංකාවේ සමාජ සංවර්ධනය කෙරෙහි අතීතයේ සිටම බාහිර වශයෙන් සිදුවන බලපෑම් ඉතා විශාලය. දකුණු ඉන්දියානු සංස්කෘතික කේන්ද්‍රයේ කොටසක් වශයෙන් පැවති ලංකාව වෙනස් වන්නේ බටහිර යුරෝපීය ආක‍්‍රමණ සමග ඇති වු යටත් විජිත ක‍්‍රමයේ තහවුරු වීමත් සමගය. ඉංග‍්‍රීසි යටත් විජිතයක් බවට පත්වීමත් සමග ඉන්දියාවට වඩා යුරෝපයේ සිදුවන සිදුවීම් මෙරට සමාජයට, ආර්ථිකයට හා දේශපාලනයට බලපෑවේය. නිදහසින් පසුව වුවත් අපට ස්වාධීන වූ පැවැත්මක් නොතිබුණේය. එනිසා එක අතකින් ධනපති ක‍්‍රමය සමග අවිච්චින්න ගැට ගැසීමක් පැවතිණි. 
ලංකාවේ ස්වාභාවික සමාජ සංවර්ධනය වෙනුවට සමාජ සංවර්ධනයේ විකෘති ස්වභාවයක් ගන්නේ මෙම හේතුව නිසාය. යටත් විජිත ආර්ථිකය හා දේශපාලනය යම් ආකාරයකින් සමාජ සංවර්ධනය කෙරෙහි බලපෑ බව ඇත්තය. එහෙත් රදළ වැඩ වසම් ක‍්‍රමය සම්පූර්ණයෙන් බිඳ වැටුණේ නැත’ ධනවාදී සංවර්ධනය සම්පූර්ණයෙන් සිදුවූයේත් නැත’ නමුත් යටත් විජිත බවෙන් නිදහස් වන විට තෝරාගනු ලැබුවේ ධනවාදයේ නිෂ්පාදිතයක් වූ ජාතික රාජ්‍ය ආකෘතියය. මෙම ජාතික රාජ්‍යය තුළ එක අතකින් වැඩ වසම් ක‍්‍රමයේ සාංස්කෘතික ආධිපත්‍යය එසවීමක් කළ අතර අනෙක් අතින් යටත් විජිත ආර්ථිකය ඒ ආකාරයෙන්ම තබා ගැනීමත් කළේය. ලෝක අර්බුදයන් සමග නිරන්තර බැªණු මෙම ජාතික රාජ්‍ය 70 දශකයෙන් පසු අර්බුදයට යාම වැලැක් විය නොහැකි කාරණයක් බවට පත් වූයේය. 77න් පසු මෙයට විසªමක් වශයෙන් යොජනා වන්නේ වෙළඳපොළ රාජ්‍යයක් කරා ගමන් කිරිමය’ 80න් පසු ආරම්භවන ගෝලීය ක‍්‍රමයත් සමග මෙය පහසුවෙන් බද්ධ වූයේය.  මේ ක‍්‍රමයේ කොන්දේසි මොනවාද? එය කලින් ක‍්‍රමයට වඩා වෙනස් වන්නේ කෙසේද?
1978 රාජ්‍ය ව්‍යුහය වෙනස් කිරිම තුළ කැපී පෙනෙන කොන්දේසි හªනා ගැනීමට පුළුවන.  1’ රාජ්‍ය හා සමාජය අතර සම්බන්ධතාව දුරස් කිරිම, (ජනතාවගෙන් දුරස් දේශපාලකයන් නායකයන්) 2’ රාජ්‍ය භූමිකාව පටු වීම,  (යටිතල පහසුකම් ගොඩ නැගීම සංවර්ධනය ලෙස හැරවීම* 3’ වෙළඳ පොළ පාලනයෙන් නිදහස්වීම(ප‍්‍රසාරණයට නිදහස)4’ පෞද්ගලීකරණය,  5’ බලය සංකේන්ද්‍රණය කර ගැනීම එහි ප‍්‍රමුඛ ලක්ෂණයන්ය’ මෙම ක‍්‍රමය තුළ ලාංකික ධනපති පංතියට  කැඳවන ආයෝජකයන්ට,  කැඳවන ප‍්‍රාග්ධනයට හා ගෝලීය තරග කාරිත්වයට මුහුණ දීමක් කරන්නට සිදුවෙයි.  එක්කෝ ඒ අය සමග සම්මිශ‍්‍රණය වීමට සිදුවෙයි. (කැපවීමෙන් ගොඩ නැගූ කර්මාන්තයන් අන්සන්තක කිරීමට සිදුවීම) සමාජයට සමාජ සුරක්ෂිතතාව අහිමි වෙයි. වයස් භේදයකින් තොරව සෑම පුද්ගලයෙකුටම ජීවත්වීම තරගකාරීව කරන්නට සිදුවෙයි. මෙමගින් පැරණි සමාජ සම්බන්ධතා විනාශ වෙයි. එයින් රදළ වැඩ වසම් සම්බන්ධතා පමණක් නොව පැරණි ධනවාදී සම්බන්ධතාද විනාශ වී යයි. ආදි වාසින්ටවත් මේ ක‍්‍රමය තුළ ආරක්ෂා විය නොහැකිය. ඔවුන් එක්කෝ මෙහි වෙළඳ භාණ්ඩ බවට පත්විය යුතුය. නැත්නම් තරගකාරි සමාජයට එක්විය යුතුය.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ලක්ෂණ අහෝසි වී යමින් ජනතාව අඛණ්ඩ පීඩනයකට හා මර්දනයකට ගොදුරු වෙයි. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සමාජයට ඉතාම සරල ඉල්ලීමකටත් රාජ්‍ය සමග ඍජුව ගැටෙන්නට සිදුවෙයි. නැත්නම් බලයට  හා භාණ්ඩ දේපොළ ආදියට පරාරෝපිත වීමට බලකරයි.  ඒ අතර පීඩනය පිට කිරිම පීඩනය අඩුම දිසාවට එල්ල කරයි. ඒ නිසා ඇති වන ගෘහ ප‍්‍රචණ්ඩත්වය” ලිංගික ප‍්‍රචණ්ඩත්වය” මත්ද්‍රව්‍ය ප‍්‍රචණ්ඩත්වය අපරාධ වේගයෙන් සමාජ ගත වෙයි.
රාජ්‍ය සමාජයෙන් දුරස් බැවින් සමාජයේ ඉල්ලීම් අවධාරණය නොවන අතර රාජ්‍ය හා සමාජය අතර නිරන්තර ගැටුම් ප‍්‍රකාශයට පත් වෙයි. සමාජය විසින් වැදගත්කොට නොසැලකූ හා සමාජය විසින් එතෙක් ප‍්‍රතික්ෂේප කරමින් සිටි  කණ්ඩායම් දේශපාලන බලයට හා සංස්කෘතික බලයට පත් වෙයි. පැරණි සමාජ සම්බන්ධතා හා බැªණු දේශපාලනයද විනාශ වීයයි. එනිසා බලයෙන් ඇද වැටෙන බලවේග බලය රැුක ගැනීම සඳහා ජාතිවාදී” ආගම්වාදී, කුලවාදී හා දේශපේ‍්‍රමී ආදී වූ පහසු මං ඔස්සේ බලය රැුක ගැනීමට උත්සාහ ගනී.
රාජ්‍යයට බලය සංකේන්ද්‍රණය කර ගැනීම නොකඩවාම කරන්නට සිදුවන අතර තනි පුද්ගලයෙකු අතට සංකේන්ද්‍රණය වන  බලය දේශ සීමාවෙන් පිටට හා පහළට ප‍්‍රසාරණය කිරිම මගින් එම බලය රැුක ගැනීමට සිදු වෙයි. ඒ නිසා එක පැත්තකින් ඔවුන් ලෝකයටම අභියෝග කරන පාලකයන් ලෙස පෙනී යන අතර හා එහි හවුල් කරුවන් තුළද එම බලය අන්තර් ගත වීමක් දක්නට ලැබෙයි. අද ප‍්‍රාදේශීය සභා මන්ත‍්‍රීවරුන් සභාපතිවරුන් පවා තමන්ගේ අභිමතය පරිදි ක‍්‍රියා කරන ආකාරය ප‍්‍රවෘත්ති බවට පත්වෙමින් යයි. අනෙක් අතට සාංස්කෘතික බලය හිමිව සිට එය ගිලිහී යමින් පවතින බලවේග ජාතිවාදය ආගම්වාදය දේශපේ‍්‍රමය හරහා බිඳ වැටුණ බලය අත්කර ගන්නට ප‍්‍රයත්න දරයි. එක පැත්තකින් ධනවාදය වැඩ වසම්” පූර්ව ධනවාදී” යටත්විජිතවාදී” ගෝත‍්‍රවාදී,  ආදිවාසී සෑම සාංස්කෘතික,  සමාජ දේශපාලන සම්බන්ධතාවක්ම අහෝසි කරමින් යන අතර ජාතික රාජ්‍ය තූල පැවති සමාජ හුදකලා බව අහෝසිකරමින් හා නිෂ්පාදනයේ වේගවත් බව වැඩිකරමින් ගමන් කරයි. ඒ අනුව නව සමාජ සම්බන්ධතා” නව දේශපාලන සම්බන්ධතා” ගෝලිය මට්ටමින් ව්‍යාප්ත කරමින් පවතී’ මෙය ඉදිරි පිම්මක් වන අතර පාලකයන් භීතියට පත් කරන කාරණයක්ද වෙයි.
අභ්‍යන්තර වශයෙන් සමාජය දැඩි පීඩනයකට පත්වන අතර රාජ්‍ය පාලනය හා ආර්ථිකය මෙහෙය වීම බාහිර අතකින් (අපිකේන්ද්‍ර‍්‍රය) සිදුවෙයි. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආයතන නාම මාත‍්‍ර තත්ත්වයට පත්කර ඇති නිසා වතුර පොදක් පිළිබඳ ප‍්‍රශ්නයක් සම්බන්ධයෙන් වුවත් රාජ්‍ය සමග ගැටීමට සිදුව තිබේ. මෙවැනි සිද්ධි අඛණ්ඩව දිගින් දිගටම වර්ධනය වීමට නියමිත වන අතර පවත්නා සෑම දේශපාලන ධාරාවක්ම (වම දකුණු)අවලංගු වෙමින් යයි. එනිසා නව දේශපාලන රටාවක් නව ආකෘතියක් නව අරගල ක‍්‍රමයක් ගොඩ නැගීමට බලකෙරෙන අතර එය පීඩනයට පත් සමාජය අවදිකරන වැඩ පිළිවෙළකින් පටන් ගැනීමටද බල කරයි. 
  සමාජවාදී රාජ්‍ය බිඳවැටීම හා නව සමාජවාදී අවදියකට කොන්දේසි                                                                                         
                                 
‘ලෝකය අවබෝධකර ගත යුත්තේ නිමවා අවසන් කළ ද්‍රව්‍යන්ගේ සංකීර්ණයක් ලෙස නොව අපගේ සිත් තුළ වන ද්‍රව්‍ය ප‍්‍රතිරූපක එනම් සංකල්ප තරම්ම ස්ථායී ද්‍රව්‍ය ඇතුළත් කොටගත් සේ පෙනෙන” ඇති වීමේ හා නැතිවීමේ නොනවතින වෙනස් වීමක් මගින් යන ක‍්‍රියාදාම සංකීර්ණයක් ලෙසටය. ’ එංගල්ස්
සෝවියට් දේශයේ බිඳ වැටීමත් සමග සමාජවාදය පිළිබඳ අවධානය අඩුවීමක් හා පසු බැසීමක් සිදුවුවද යුරෝපය පුරා යළිත් අර්බුද පැන නැගීමත් සමග ධනවාදයට තිබුණ ආකර්ෂණය ගෙවී යමින් පවතී. මාක්ස්වාදය පිළිබඳව වාමාංශික බුද්ධිමතුන්ටත් වඩා ධනේශ්වර බුද්ධිමතුන් ඒ ගැන උනන්දුවක් දක්වන්නට පටන් ගෙන ඇත. කෙසේ නමුත් සෝවියට් දේශයේ බිඳ වැටීම ලෝකයේම වාම බලවේග දුර්වල කළ බැවින් හා තවමත් අප රටේ ඒ පිළිබඳව පැහැදිලි අවදිවීමක් නැති බැවින් අප ඒ පිළිබඳවද සැලකිල්ල යොමු කළෙමු.
සමාජවාදී රාජ්‍ය පද්ධතියේ බිඳ වැටීම දැනෙන ලෙස ප‍්‍රකාශයට පත් වූයේ බර්ලින් තාප්පයේ බිඳ වැටීමත් සමගය. ඇත්ත වශයෙන්ම එය ලෝකයේ ජාතික රාජ්‍ය වටා බැඳ තිබුණ සියළු තාප්ප බිඳ දැමීමේ පැහැදිලි ප‍්‍රකාශනයක් විය. නැගෙනහිර බර්ලිනයේ තාප්පය පමණක් නොව නැගෙනහිර ජර්මනියේ තාප්පයත් ඉන් බිඳ වැටිණ. ධනවාදය මෙන්ම සමාජයවාදය පැවතුනේත් ජාතික රාජ්‍ය නම් තාප්පයෙන් වට කරගෙනය. මේ ජාතික රාජ්‍ය ඇතුලේ නිෂ්පාදනය වේගවත් කරන විද්‍යාව හා තාක්ෂණය සමග පොර බැදීමක් පැවති බව රහසක් නොවේ. මහ බලවතුන්ගේ තරගය වශයෙන් පැවතුනේ මෙම ලක්ෂණයයි. විද්‍යාව තාක්ෂණය නිෂ්පාදනය සමග බද්ධවීමත් සමග නිෂ්පාදනයේ වේගවත් සංවර්ධනයක් මතුවිය. 70 දශකය ධනවාදී රටවල පමණක් නොව සමාජවාදී රටවල්කරාද අර්බුද ගෙන ආවේය. ඒ අර්බුදවලින් පෙනී ගියේ නිෂ්පාදනයේ වේගවත් කම මගින් කරුණු තුනක් කරා ඒ රටවල් පෙළඹවූ බවයි. එකක් ප‍්‍රාග්ධනය සංකේන්ද්‍රණය කරගැනීම කෙරෙහිය. අනෙක නිෂ්පාදනය ජාතික සීමාවන් ඉක්මවන්ට කරන බල කිරීමය. තුන් වෙනුව ප‍්‍රාග්ධනය කිසියම් කෙළවරක සංකේන්ද්‍රණය වන විට එහි අනෙක් කෙළවරේ දිළිªකම හා සියළු අගතීන් සංකේන්ද්‍රණය වීමය. 70 දශකය වන විට ධනවාදී සමාජවාදී පද්ධති දෙකම මෙම කොන්දේසි වලට අවනත නොවී සිටිය නොහැකි තැනට පැමිණ තිබිණ. එය සමාජවාදයේ බිඳ වැටීමක් වශයෙන් ප‍්‍රචාරය වුවත් ඇත්ත වශයෙන් සිදු වූයේ එම ආකෘති දෙකම අභාවයට නියම වීමය.
අපට මෙන්ම ලෝකයේ බොහෝ රටවල වාම ව්‍යාපාර වලට හා විමුක්ති ව්‍යාපාරවලට පමණක් නොව ධනවාදී රටවලටත් තේරුම් ගත නොහැකි කාරණයක් වූයේ මේ සංසිද්ධියය. ඇත්ත වශයෙන්ම අප මාක්ස්වාදී ඉගැන්වීම් වලින් පිට පැන සිටියෙමු. අපි සමාජවාදී රාජ්‍ය මෙන්ම ජාතික රාජ්‍යයත් ස්ථායී සංකල්පයක් කරගෙන සිටි අය වෙමු. ස්ටාලින් වාදයෙන් බැහැරව සිටි ට්‍රොස්කිවාදින් පවා රුසියාවේ දැක්කේ නිලධරවාදී යාන්ත‍්‍රණයක් පමණි. එහි නිෂ්පාදනයේ ඇතිවන වෙනස්කම් කෙරෙහි අවධානය නොකෙරුණි. 
අද ලෝකයේම සමාජවාදී වුවත් ධනවාදී වුවත් ජාතික රාජ්‍ය අහෝසි කරනු ලබන ලෝකයක් ඉදිකරමින් පවතී. බැලූබැල්මට මහා විනාශයක් අප ඉදිරියේ දකින්නට ලැබුණත් හරයාත්මක වශයෙන් සමාජයේ පැවති පැරණි හුදකලා බව අහෝසිවීම වැදගත් සාධකයකි. අනෙක් සාධකය නිෂ්පාදනය සමාජ නිෂ්පාදනයක් වශයෙන් මුළු ලෝකයම පුරා ප‍්‍රකාශයට පත්වීමය.  ප‍්‍රාග්ධනය ගලායාමක් වශයෙන් වුවත් ආයෝජකයන් ගලායාමක් වශයෙන් වුවත් ඒ ඇදී එන්නේ නුපුහුණු ලාභ ශ‍්‍රමය සොයාගෙනය. ඔවුන් අවසන් වන්නේ පුහුණු ශ‍්‍රමිකයන් වශයෙනි. ප‍්‍රාග්ධනය කළේ පුහුණු ශ‍්‍රමිකයන් අත්හැර දැමීමය.  ඒ ප‍්‍රාග්ධනයේ ප‍්‍රතිවිරෝධයයි’ එමගින් ප‍්‍රාග්ධනය නිමැවුමේ අවසානයට ළං කරයි.
අද ධනවාදී හෝ සමාජවාදී හෝ රාජ්‍ය පද්ධතියක් ඉතුරු නොවන තැනට පත්වනවා පමණක් නොව ලෝකය ම නැවත අළුත් පෙළ ගැස්මකට කැස කවයි. එම අළුත් රාමුව නැත්නම් ආකෘතිය කුමක්ද කියා තවමත් පැහැදිලි නැතත් එය ගෝලීය එකක් වනවා නොවැලැක්විය හැකිය’ සමාජයීය නිෂ්පාදනය ඉහළ යාමත්,  ගෝලීය හුදකලා බව අහෝසිවීමත් එයට දැනටමත් කොන්දේසි සපයා ඇත. අනෙක ප‍්‍රාග්ධනයේ වැඞීමේ සීමාවට තව කොපමණ කල් තිබේද යන්න තක්සේරු කිරිමට සමත් වුවහොත් එහි නිමාව කිව හැකිය. මේ පාර කැපෙන්නේ සමාජවාදයේ නව අවදියකට බව ඉහත කී කොන්දේසි සාක්ෂි දරයි.
                                       සමාජය නැවත පෙළ ගැස්වීමට මාවතක්
ජාතික මෙන්ම ලෝක තත්ත්වයන්ද විශ්ලේෂණය කිරීමෙන් පෙනී ගියේ ලෝකයම පොදු කොන්දේසි සමූහයක් ඉදිරියේ පවතින බවයි. ජාතික රාජ්‍ය රාමුව අහෝසිවී යාම නිසා සමාජ ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ ක‍්‍රියාවලියක් සඳහා කළ හැකි අරගලයක් ගැන සිතන්නට පුළුවන් කමක් නැත’ එනිසා කම්කරු පංතියේ කේවේල් කිරීමේ ශක්තිය හීනවී ඇත. එසේ කිරිමට නම් ධනපති පංතියේ ඉම ජාතික රාජ්‍ය සිමාව විය යුතුය. ජනතාවට සවන් දෙන,  ජනතාවගේ බලපෑමට යටත් වන,  ජනතාවට ආසන්නව සිටින දේශපාලන නායකත්වයක් පැවතීමේ කොන්දේසියත් ජාතික රාජ්‍ය අහෝසිවීමත් සමග අහෝසි වී ඇත’ නව ව්‍යවස්ථාවෙන් පනවා ඇති කොන් දේසි නොතකාම ප‍්‍රතිසංස්කරණ ක‍්‍රියාවලියකට තබා අල්ප ඉල්ලීමක්ටත් රාජ්‍ය සමග ගැටෙන්නට සිදුවී තිබීම එහි ප‍්‍රතිඵලයකි. දෙවනුව සමාජය දශක 3 කට වැඩිකාලයක් මර්දනයකට හා සිවිල් යුද්ධයකට කොටුකර තිබීමේ හේතුවෙන් සමාජය බලයට පරාරෝපිතව සිටීම නිසා මතුවන ගැටළුද සැලකිල්ලට ගත යුතුය. ඒවගේම වෙළඳ පොළ ප‍්‍රසාරණය කරවීම සඳහා ගොඩ නගා ඇති කර්මාන්තය හරහා කරන්නේ සමාජය භාණ්ඩ හා දේපොළ වලටත් පරාරෝපිත කරවීමය. දේපොලවලට හෝ බලයට පරාරොපිත වු සමාජයක් සමාජ කර්තව්‍යක් වෙනුවෙන් අවදි කර ගැනීම පහසු කරුණක් නොවේ. පරාරොපිත සමාජයක අනෙක් ලක්ෂණය වන්නේ දේශපාලනය හා වෘත්තීය සමිති හා සිවිල් සමාජ සංවිධාන දුර්වල තත්ත්වයකට ඇද හැලීමය. මාධ්‍ය මුළු මනින්ම සේවය කරන්නේ බලයට යටත්වය. මෙවැනි තත්ත්වයක් යටතේ සම්ප‍්‍රදායික දේශපාලන රාමුවක් යටතේ සංවිධාන ගොඩ නගා ගැනීමෙන් ප‍්‍රයෝජනවත් කිසිවක් කරන්නට බැරිය. එසේ කළ හැකි නම් දැන් පවත්නා සංවිධාන එය ඉටු කරනු ඇත. 
අද පළමුව කළ යුතුව ඇත්තේ සමාජය පරාරෝපිත බවෙන් නිදහස් කර ගැනීමේ කර්තව්‍යයයි. ඒ සඳහා මතවාදී අරගලය මෙන්ම සමාජ ක‍්‍රියාකාරිත්වයද අවශ්‍යය. එය සමාජ පංති පදනම්ව කළ හැකි දෙයක් නොවේ. සමාජය පිහිටුවීම නොකර රාජ්‍ය සමග ගැටීම පලවත් කාර්යයක් නොවේ. සමාජය පිහිටුවීම කළ හැක්කේ සිවිල් සමාජ ක‍්‍රියාවලියකින් මිස හුදු දේශපාලන කි‍්‍රයාවලියකින් නොවේ. එක අතකින් වෙළඳ පොළ ප‍්‍රසාරණ කි‍්‍රයාවලිය සමග ද අනෙක් අතින් යටිතල සංවර්ධන ක‍්‍රියාවලිය සමගද ගැටෙන්නට සිදුවේ.  සමාජය ක‍්‍රියාකාරිත්වයට නැංවිය හැකි අවස්ථා සැලකිල්ලට ගෙන ඒ සමාජ කණ්ඩායම් දැනුවත් කිරිම හා සංවිධාන ගත කිරිම අවශ්‍යය. ජන ජීවිතයේ ගැටළු හා සම්බන්ධවෙමින් එය ඉදිරියට ගත යුතුය’ දැනටමත් කල්තියා තීරණය කළ නොහැකි සමාජ අවදිවීම් හා රාජ්‍ය සමග ගැටීම් දිගින් දිගටම ඉස්මතුව එන හැටි පෙනේ. එම අවදිවන සමාජයත්, එය දකින සමාජයත් නොතේරුම් ගන්නා මූලික දෙය නම් මෙය ක‍්‍රමය තුළ පැන නගින නොවැලැක්විහැකි දෙයක් බවය.   ඒපිළිබඳව පුළුල් කතිකාවක් ඇති කිරීම අවශ්‍යය. දේශපාලන තේරුම් කිරීමකින් තොරව මෙවැනි දේ සිදුවන විට එය අවස්ථාවාදයට වාසි සහගත වේ’ එය ජනතාවගේ නැගිටීම් ආපස්සට හරවන මාර්ගය වේ. 
නව සංදර්භයේ පවතින කොන්දේසි යටතේ ඒ කොන්දේසි අහෝසි කිරීමට නම් ජනතා ක‍්‍රියාකාරිත්වයක් ගොඩ නැගීම අවශ්‍ය වේ. අද අපට ලෝක පෙළ ගැසිමකින් තොරව විප්ලවවාදී ව්‍යාපාරයක් ගැන සිතන්නට නුපුළුවන. එහිදී කිනම් රටවල් ඉදිරි පියවර තබන්නේද යන්න නිශ්චය කිරීමට තරම් ප‍්‍රමාණවත් දත්ත තොරතුරු අපට නැත. හැම අතින්ම අපගේ පෙරටු කර්තව්‍ය විය යුත්තේ සමාජ පෙළ ගැසීමකට අවශ්‍ය දේශපාලන තේරුම් කිරිමකට බැසීමය. ජනතාව පරාරොපිත බවෙන් නිදහස් කර ගන්නා සමාජ ක‍්‍රියාකාරත්වයකට ගැනීමය. ඒ සඳහා අවශ්‍ය සමාජ සංවිධානයකට බැසීමය. එනිසා අප මේ යුගයේ අවදිවන්නා වූ ජනතාවගේ අරගලයන් හුදකලා නොකරන හා ඒකාබද්ධ කරන පුළුල් සමාජ ව්‍යාපාරයක අවශ්‍යතාව දකිමු.